Er wordt veel onderzoek gedaan naar alternatieven, ook door studenten van HAS Hogeschool. De instelling heeft een meerjarig onderzoeksprogramma opgezet met de Enk Groen & Golf, een belangrijke speler in de sector die een voorloperrol vervult. Er lopen momenteel 4 afstudeeropdrachten, deels gesubsidieerd door het Centre of Expertise Open Teelten. De doelstelling die over alle opdrachten heen ligt is helder: het aandragen en toetsen van alternatieve methodes en middelen met een praktische toepassing om ervoor te zorgen dat het gebruik van chemische middelen kan worden uitgebannen. 

Binnen de opdrachten werken studenten van maar liefst 5 opleidingen samen aan chemievrije methodes om onkruiden, ziekten en plagen te voorkomen en bestrijden. Denk hierbij ook aan methodes om vochtmeting en beregening beter te regelen waardoor schimmels minder kans krijgen, maar ook aan tools om beheer en onderhoud beter digitaal te kunnen managen. Vernieuwende methodes uit de precisieland- en tuinbouw spelen hierbij een grote rol. 

Docent Sjaak Groen begeleidt de projecten vanuit HAS Hogeschool. “Er is geen vakgebied binnen HAS Hogeschool waar zoveel disciplines samenkomen”, vertelt hij. “Turf grass management ofwel kortgrasmanagement vraagt input van allerlei domeinen en daarom kunnen een groot deel van de opleidingen van de HAS een rol spelen binnen het onderzoek. Bij de huidige projecten en opleidingen voor de beroepsbeoefenaars zijn 6 opleidingen betrokken. Tuinbouw en akkerbouw en Dier- en veehouderij zijn aan de slag met plantfysiologie en bodem en bemesting, Management van de Leefomgeving met beheer en onderhoud, Geo Media & Design met databeheer en dashboard-inrichting en Toegepaste Biologie met toegepast onderzoek. En: sport is business. Bedrijfskunde en agrofood-business richt zich bijvoorbeeld op imago-onderzoek binnen de sector.”

Ook voor de Enk Groen & Golf biedt het onderzoeksprogramma veel voordelen. “Als studenten bij ons een afstudeeropdracht doen, werken ze echt van binnenuit ons bedrijf”, legt Arthur Berends van de Enk Groen & Golf uit. “Ze leren onze processen kennen en dat helpt hen naar de doelstelling toewerken met betere resultaten tot gevolg. De Enk Groen & Golf loopt vernieuwend voorop en kan daar sneller naar toewerken met behulp van de studenten. Een voorbeeld: we konden onze robotgestuurde kunstmeststrooier sneller implementeren doordat de studenten precies wisten hoe deze ingezet diende te worden. Op dit moment bestrooien we alle fairways van de 23 golfbanen die de Enk Groen & Golf beheert met deze kunstmeststrooier. De hoofdgreenkeeper kan de robot zo instellen dat hij precies de juiste hoeveelheid mest op de juiste plaats en het juiste oppervlak strooit en daarbij precies meet waar het gras behoefte aan heeft.”

Sjaak ziet naast het huidige onderzoeksprogramma nog veel meer mogelijkheden voor de toekomst. “HAS Hogeschool is een autoriteit als het gaat om turf grass management. Het is binnen de instelling wel een beetje een vreemde eend in de bijt omdat het als niche vakgebied nergens écht bij hoort. Dat maakt het aan de ene kant kwetsbaar omdat het binnen de opleiding niet altijd breed gedragen wordt. Maar aan de andere kant zijn de mogelijkheden juist daardoor eindeloos. Wat denk je van onderzoek naar nieuwe belichtingstechnieken voor stadions of het gezonder maken van het aanbod in sportkantines? Er zijn nog talloze innovatieve cross-overs te maken.”

De samenwerking met de Enk Groen & Golf gaat al vele jaren terug en is gebaseerd op het feit dat zowel de HAS als de Enk willen vooroplopen in de ontwikkelingen rondom sport- en golfbanenbeheer. “We hebben een positief-kritisch partnerschap dat juist door die houding op een steeds hoger niveau komt, een winsituatie voor zowel bedrijf als opleidingsinstituut”, zegt Arthur. “Door die jarenlange samenwerking kennen we elkaar goed en juist daardoor durven we heel kritisch te zijn op vorderingen en inhoud.” Het partnerschap strekt zich verder uit dan alleen het opzetten en uitvoeren van projecten. Sjaak: “De Enk neemt in-company cursussen bij ons af onder meer onder de noemer Precision Turfgrass Management. Het biedt hun medewerkers vakinhoudelijke verdieping én stimuleert ze om innovatief te zijn.”

Hij vervolgt: “HAS Hogeschool biedt al ruim 15 jaar verschillende opleidingen voor de sportveld- en golfbaanbeheerder aan: onder meer Expert Natuurgras, Hoofd Greenkeeper en Assistent Hoofd Greenkeeper. De HAS is bij de ontwikkeling van de opleidingen betrokken vanaf het jaar 2000. Toen waren de beschikbare cursussen allemaal schriftelijk met slechts enkele praktijkdagen en ontstond de behoefte om dergelijke opleidingen klassikaal aan te bieden. 

Sjaak zelf heeft ruim 30 jaar ervaring op het gebied van kortgrasmanagement en is bij HAS Hogeschool een spin in het web als het gaat om projecten en bedrijfsopleidingen. “Ik breng alle disciplines samen en vind het mooi om te zien dat zoveel mensen hun passie hierin kwijt kunnen. Dat zie je ook binnen de huidige afstudeeropdrachten: de studenten bestrijken samen de hele breedte van – letterlijk - het speelveld.” 

Sjaak voorziet een rooskleurige toekomst voor professionals die zich bezighouden met het beheer van sportvelden- en golfbanen. “Sport wordt steeds belangrijker in het kader van aandacht voor gezondheid in de maatschappij waarbij je ook de sociale component niet moet vergeten. Daarnaast wordt golf ook steeds meer een volkssport. Sportvelden en golfbanen zijn een onderdeel van onze leefomgeving en met name golfbanen vormen steeds vaker onderdeel van de natuurlijke leefomgeving. Het gaat dan niet meer alleen om het managen van grasvegetatie, maar om het ontwikkelen en onderhouden van natuur- en cultuurhistorie. Het is een compleet plaatje waar we als HAS aan bij kunnen dragen.”


Op de foto: Studenten van de HAS Hogeschool Den Bosch met hun begeleiders van de HAS en de Enk Groen & Golf. Linksonder Sjaak Groen. 

----------------------------------------------------------------------------------------
In het kort: 

Wie? HAS Hogeschool met de Enk Groen & Golf

Wat? Meerjarig onderzoeksprogramma naar alternatieven voor chemische bestrijdingsmiddelen in de kortgrassector.

Waarom? Chemische bestrijdingsmiddelen helpen gras in de sportsector goed houden ondanks intenstief gebruik. Deze middelen hebben echter negatieve effecten op de bodem- en waterkwaliteit en op de volksgezondheid. De betrokkenen uit de zogenaamde kortgrassector hebben recent de Green Deal Sportvelden zonder gewasbescherming ondertekend: in 2020 mogen er geen chemische bestrijdingsmiddelen meer worden gebruikt in de sportsector.

Hoe? Op dit moment lopen er verschillende afstudeeropdrachten van maar liefst 5 opleidingen die samen werken aan chemievrije methodes om onkruiden, ziekten en plagen te voorkomen en te bestrijden. Denk hierbij ook aan methodes om vochtmeting en beregening beter te regelen waardoor schimmels minder kans krijgen, maar ook aan tools om beheer en onderhoud beter digitaal te kunnen managen. Vernieuwende methodes uit de precisieland- en tuinbouw spelen hierbij een grote rol.